Vaarwens 1334 op 06-06-2024
Kind aan huis in de Amsterdamse haven
Vandaag varen we met Piet van Zwol en dochter Sonja. Zoon Rob heeft zijn heup gebroken en kan helaas niet mee. Piet is 87 en heeft een zeldzame hartaandoening met normaal gesproken een prognose van een half jaar. Ondertussen is hij negen maanden verder. Zijn hartfunctie is slecht, waardoor hij snel uitgeput raakt. Maar gelukkig hoeft hij op de Vaarwens niets te doen, behalve te genieten. En dat doet hij. Ten volle.
Een mooi verslag van schipper Marjolein
Boots Carla en dagschipper Marjolein maken de boot klaar, zetten koffie en plaatsen alvast schaaltjes met soesjes en lekkers op tafel in de kajuit. De gasten zijn maar met zijn tweeën en willen vast daar zitten in plaats van in de kuip. En dat klopt.
Meteen als Piet binnenkomt, steekt hij van wal. Geboren en getogen in Amsterdam kent hij de stad op zijn duimpje. Zijn vader heeft bij de NDSM-werf gewerkt op de kraan en Piet heeft meer dan dertig jaar bij de sleepdienst KNSM gewerkt. Het Noordzeekanaal was zijn werkgebied.
Hij bouwde zijn eerste boot, een Vechtkruiser, op het terrein van de NSDM-werf. Veel werknemers maakten gebruik van de faciliteiten van de werf om in hun vrije tijd boten te bouwen en er was ook een jachthaven. Later moest deze wijken voor de uitbreidingsplannen van de werf en kreeg de Watersportvereniging Dok- en Scheepsbouw in overleg met de gemeente de destijds verwaarloosde Sixhaven. Ook de boot van Piet verhuisde daarheen en nadat hij geen boot meer had is hij nog tien jaar havenmeester geweest.
Bij de koffie komen de foto’s van Piet zijn boten tevoorschijn. Hij heeft diverse fotomapjes en logboeken voor ons meegenomen en laat ze trots zien. De Vechtkruiser en zijn laatste boot, een Boekanier. Die heeft hij in Engeland gekocht toen de pond mooi laag stond en is op een vrachtwagen naar Nederland gekomen.
Ze hebben altijd boten gehad en waren elk weekend weg met het gezin. “Ik ken niet anders”, vertelt Sonja. “Op een sportclub konden we als kind niet, want we gingen op vrijdagavond altijd al weg. Ik heb nooit de avondvierdaagse gelopen, want we konden toch de intocht niet meemaken, die was op vrijdagavond. Met vakantie lagen we weken op de Braassem. Mijn vader ging dan met de motor heen en weer naar Amsterdam om te werken.”
Kraan 11
Na de koffie steken we snel van wal, want om 15 uur komt de taxi alweer. Het is zonnig en droog. Piet weet precies waar hij heen wil: Langs de werven naar het Zaanse gat en dan richting de Oranjesluizen. Erdoorheen hoeft hij niet, want dat gebied ziet hij elke dag. Hij woont immers in IJburg en gaat elke dag met zijn scootmobiel op pad. En dan natuurlijk even in de Sixhaven kijken.
Als we vertrekken vraagt Piet wat voor motor er in de Vaarwens zit en hoeveel pk deze heeft. We moeten het antwoord even schuldig blijven en komen er later op terug. Hij is geïnteresseerd in de techniek en bouwwijze en vraagt honderduit over de Vaarwens. We zetten hem in de rolstoel op de verhoging bij de stuurstand zodat hij een goed uitzicht heeft. Ook Sonja komt er in de hoge stoel bij zitten.
We varen langs de Damen-werf en Piet bekijkt de schepen in het dok met interesse. “Kijk daar heb je kraan nummer 11 op dok 4, daar heeft mijn vader 40 jaar op gewerkt. Hij is nog steeds in gebruik. Mijn vader vergat vaak expres zijn brood en mocht ik zijn broodtrommel brengen en bleef ik de hele dag. Dan mocht ik ook op de kraan.” We hoeven Piet niets te vertellen over wat we zien onderweg, we krijgen juist uitleg van hem en leren veel over Amsterdam. Hij vertelt hoe het er vroeger uitzag, wat er nog van over is en wat er nieuw is. Met die nieuwe gebouwen heeft hij niet zoveel. Die kent hij niet en hebben zijn interesse ook niet.
We varen langs de vroegere meelfabriek De Vrede bij Zaandam, die in 1918 is gebouwd, vandaar de naam. De jachthaven daarbij kent hij niet, die is nieuw. Dan varen we het ‘Zaanse gat’ in en komen langs de ijzersloperij. Daar heeft Piet genoeg vandaan gehaald voor zijn boten en hij ging er ook altijd goedkope stookolie halen. Aan bakboord zien we de vroegere munitiefabriek.
Als we voorstellen tot aan de Wilhelminasluis te varen en dan om te keren, hoeft dat niet. “Keer maar voor de brug om, ik heb het gezien”, zegt Piet. “Ik ken het wel. We lagen daar vroeger vaak afgemeerd voordat we weer terugkeerden naar de Sixhaven.”
KNSM-eiland
We keren om, steken het Noordzeekanaal over naar de zuidkant en vervolgen onze weg richting de stad. Piet kijkt zijn ogen uit en vertelt. De Houthaven, waar allemaal houten loodsjes stonden voor de houtopslag en nu appartementencomplexen. Eigenlijk is dat langs de hele route zo. Alle industrie en bedrijven hebben plaatsgemaakt voor grote appartementen. Maar Piet weet nog hoe het vroeger was.
Het begint wat te miezeren, maar volgens Sonja zegt Buienrader dat het maar een korte bui is en daarna droog en mogelijk weer zon. Daar hopen we dan maar op. We varen langs het Centraal Station en Piet is verwonderd hoe opgeknapt dat is. Zo anders dan toen hij er dagelijks langs voer. Gelukkig zijn de veerponten er nog. We varen de IJhaven in, langs de pakhuizen tot aan de vaste brug achterin de haven. Achter de brug stonden de loodsen van de KNSM en lagen de sleepboten afgemeerd, vandaar nu ook de naam: KNSM-eiland. Ook daar is niets meer van de bedrijvigheid terug te vinden, slechts huizen en appartementen.
Ondertussen heeft Carla de lunch klaargemaakt en al varend om nog zoveel mogelijk te kunnen zien, genieten we van de broodjes. Piet heeft nog een gezonde eetlust.
Na de IJhaven varen we richting Oranjesluis. We moeten wachten op een vrachtschip en een cruiseboot voordat we kunnen oversteken naar de sluis en houden de boot op zijn plaats. Ook hier is het veranderd. Er liggen duwbakken voor anker en het vaarwater is afgesloten voor pleziervaart. Je kunt niet afsteken naar het Amsterdam Rijnkanaal.
We steken over en varen richting sluis, langs de Oranjewerf. Ook hier liggen schepen in het dok. Voor de sluis draaien we om en gaan terug langs de Oranjewerf en duiken het zijkanaal K in. Hier is Piet nog nooit geweest. Wel aan het begin, daar heeft hij bij een garage zijn motor laten reviseren, maar nooit verder het zijkanaal in naar de jachthaven Twellega of Nieuwedam. We hebben toch iets gevonden dat hij nog niet kent. Hij kijkt zijn ogen uit naar de mooie woonboten en de jachthaven. We keren om bij de sluis van Nieuwendam. Op de terugweg stoppen we bij een van de woonboten om te zwaaien naar een vriendin van Marjolein. Ze is thuis en komt op het balkon een praatje maken.
Sixhaven
We zetten koers naar de Sixhaven. De ingang is smal door de golfbreker die er voor ligt, maar we kunnen er doorheen. Binnen draaien we een rondje in de haven en liggen even te dobberen. Piet kijkt om zich heen en is stil, hij is even alleen met zijn herinneringen. Dan begint hij te vertellen over vroeger, over de boten die hij nog kent van vaste ligplaatshouders, over de brug over de helling die een van de leden heeft gebouwd en hoe het leven als havenmeester was. Eenmaal weer buiten varen we nog even langzaam langs de woonboten en hij weet nog precies wie er wonen.
Dan wordt het tijd om terug te varen richting de Marina. We moeten uiterlijk om 14.45 uur afgemeerd liggen, want de taxi kan ook wel eens vroeger komen. We hebben nog wel even tijd om de kraan bij het NDSM-terrein te bekijken, de kunstenaarsateliers daar en ook de museumhaven met het Veronicaschip. Het Botel is tegenwoordig domicilie van asielzoekers en ze zwaaien ons enthousiast toe vanaf het achterschip. Dan zijn we bij de Marina aangekomen. We moeten nog een half uurtje wachten op de taxi en Piet wordt stiller. Maar als we hem nog een vraag stellen, zit hij meteen weer op zijn praatstoel. Hij is nog niet uitverteld. Dan is de taxi er en is het tijd om afscheid te nemen. Piet en Sonja hebben genoten. De Amsterdammers hebben de stad van vroeger weer gezien.
Vaarwel Piet
Auteur Vaarwens / Marjolein
Reactie van dochter Sonja:
Met dank aan:
Dagschipper Marjolein en boots Carla voor hun inzet.
Stichting Vaarwens voor het plannen van deze vaarwens.
Amsterdam Marina / Jachthaven Groep voor het beschikbaar stellen van de ligplaats.
Jachthaven Naarden voor het faciliteren van ons kantoor.
Brandweer Amsterdam Amstelland - kazerne IJsbrand voor de parkeergelegenheid vrijwilligers.
Hema Amsterdam voor de deels sponsoring van de lunch.
Port of Amsterdam voor de vergunningen.
En alle sponsoren die deze dag gratis mogelijk maakten...
Vandaag varen we met Piet van Zwol en dochter Sonja. Zoon Rob heeft zijn heup gebroken en kan helaas niet mee. Piet is 87 en heeft een zeldzame hartaandoening met normaal gesproken een prognose van een half jaar. Ondertussen is hij negen maanden verder. Zijn hartfunctie is slecht, waardoor hij snel uitgeput raakt. Maar gelukkig hoeft hij op de Vaarwens niets te doen, behalve te genieten. En dat doet hij. Ten volle.
Een mooi verslag van schipper Marjolein
Boots Carla en dagschipper Marjolein maken de boot klaar, zetten koffie en plaatsen alvast schaaltjes met soesjes en lekkers op tafel in de kajuit. De gasten zijn maar met zijn tweeën en willen vast daar zitten in plaats van in de kuip. En dat klopt.
Meteen als Piet binnenkomt, steekt hij van wal. Geboren en getogen in Amsterdam kent hij de stad op zijn duimpje. Zijn vader heeft bij de NDSM-werf gewerkt op de kraan en Piet heeft meer dan dertig jaar bij de sleepdienst KNSM gewerkt. Het Noordzeekanaal was zijn werkgebied.
Hij bouwde zijn eerste boot, een Vechtkruiser, op het terrein van de NSDM-werf. Veel werknemers maakten gebruik van de faciliteiten van de werf om in hun vrije tijd boten te bouwen en er was ook een jachthaven. Later moest deze wijken voor de uitbreidingsplannen van de werf en kreeg de Watersportvereniging Dok- en Scheepsbouw in overleg met de gemeente de destijds verwaarloosde Sixhaven. Ook de boot van Piet verhuisde daarheen en nadat hij geen boot meer had is hij nog tien jaar havenmeester geweest.
Bij de koffie komen de foto’s van Piet zijn boten tevoorschijn. Hij heeft diverse fotomapjes en logboeken voor ons meegenomen en laat ze trots zien. De Vechtkruiser en zijn laatste boot, een Boekanier. Die heeft hij in Engeland gekocht toen de pond mooi laag stond en is op een vrachtwagen naar Nederland gekomen.
Ze hebben altijd boten gehad en waren elk weekend weg met het gezin. “Ik ken niet anders”, vertelt Sonja. “Op een sportclub konden we als kind niet, want we gingen op vrijdagavond altijd al weg. Ik heb nooit de avondvierdaagse gelopen, want we konden toch de intocht niet meemaken, die was op vrijdagavond. Met vakantie lagen we weken op de Braassem. Mijn vader ging dan met de motor heen en weer naar Amsterdam om te werken.”
Kraan 11
Na de koffie steken we snel van wal, want om 15 uur komt de taxi alweer. Het is zonnig en droog. Piet weet precies waar hij heen wil: Langs de werven naar het Zaanse gat en dan richting de Oranjesluizen. Erdoorheen hoeft hij niet, want dat gebied ziet hij elke dag. Hij woont immers in IJburg en gaat elke dag met zijn scootmobiel op pad. En dan natuurlijk even in de Sixhaven kijken.
Als we vertrekken vraagt Piet wat voor motor er in de Vaarwens zit en hoeveel pk deze heeft. We moeten het antwoord even schuldig blijven en komen er later op terug. Hij is geïnteresseerd in de techniek en bouwwijze en vraagt honderduit over de Vaarwens. We zetten hem in de rolstoel op de verhoging bij de stuurstand zodat hij een goed uitzicht heeft. Ook Sonja komt er in de hoge stoel bij zitten.
We varen langs de Damen-werf en Piet bekijkt de schepen in het dok met interesse. “Kijk daar heb je kraan nummer 11 op dok 4, daar heeft mijn vader 40 jaar op gewerkt. Hij is nog steeds in gebruik. Mijn vader vergat vaak expres zijn brood en mocht ik zijn broodtrommel brengen en bleef ik de hele dag. Dan mocht ik ook op de kraan.” We hoeven Piet niets te vertellen over wat we zien onderweg, we krijgen juist uitleg van hem en leren veel over Amsterdam. Hij vertelt hoe het er vroeger uitzag, wat er nog van over is en wat er nieuw is. Met die nieuwe gebouwen heeft hij niet zoveel. Die kent hij niet en hebben zijn interesse ook niet.
We varen langs de vroegere meelfabriek De Vrede bij Zaandam, die in 1918 is gebouwd, vandaar de naam. De jachthaven daarbij kent hij niet, die is nieuw. Dan varen we het ‘Zaanse gat’ in en komen langs de ijzersloperij. Daar heeft Piet genoeg vandaan gehaald voor zijn boten en hij ging er ook altijd goedkope stookolie halen. Aan bakboord zien we de vroegere munitiefabriek.
Als we voorstellen tot aan de Wilhelminasluis te varen en dan om te keren, hoeft dat niet. “Keer maar voor de brug om, ik heb het gezien”, zegt Piet. “Ik ken het wel. We lagen daar vroeger vaak afgemeerd voordat we weer terugkeerden naar de Sixhaven.”
KNSM-eiland
We keren om, steken het Noordzeekanaal over naar de zuidkant en vervolgen onze weg richting de stad. Piet kijkt zijn ogen uit en vertelt. De Houthaven, waar allemaal houten loodsjes stonden voor de houtopslag en nu appartementencomplexen. Eigenlijk is dat langs de hele route zo. Alle industrie en bedrijven hebben plaatsgemaakt voor grote appartementen. Maar Piet weet nog hoe het vroeger was.
Het begint wat te miezeren, maar volgens Sonja zegt Buienrader dat het maar een korte bui is en daarna droog en mogelijk weer zon. Daar hopen we dan maar op. We varen langs het Centraal Station en Piet is verwonderd hoe opgeknapt dat is. Zo anders dan toen hij er dagelijks langs voer. Gelukkig zijn de veerponten er nog. We varen de IJhaven in, langs de pakhuizen tot aan de vaste brug achterin de haven. Achter de brug stonden de loodsen van de KNSM en lagen de sleepboten afgemeerd, vandaar nu ook de naam: KNSM-eiland. Ook daar is niets meer van de bedrijvigheid terug te vinden, slechts huizen en appartementen.
Ondertussen heeft Carla de lunch klaargemaakt en al varend om nog zoveel mogelijk te kunnen zien, genieten we van de broodjes. Piet heeft nog een gezonde eetlust.
Na de IJhaven varen we richting Oranjesluis. We moeten wachten op een vrachtschip en een cruiseboot voordat we kunnen oversteken naar de sluis en houden de boot op zijn plaats. Ook hier is het veranderd. Er liggen duwbakken voor anker en het vaarwater is afgesloten voor pleziervaart. Je kunt niet afsteken naar het Amsterdam Rijnkanaal.
We steken over en varen richting sluis, langs de Oranjewerf. Ook hier liggen schepen in het dok. Voor de sluis draaien we om en gaan terug langs de Oranjewerf en duiken het zijkanaal K in. Hier is Piet nog nooit geweest. Wel aan het begin, daar heeft hij bij een garage zijn motor laten reviseren, maar nooit verder het zijkanaal in naar de jachthaven Twellega of Nieuwedam. We hebben toch iets gevonden dat hij nog niet kent. Hij kijkt zijn ogen uit naar de mooie woonboten en de jachthaven. We keren om bij de sluis van Nieuwendam. Op de terugweg stoppen we bij een van de woonboten om te zwaaien naar een vriendin van Marjolein. Ze is thuis en komt op het balkon een praatje maken.
Sixhaven
We zetten koers naar de Sixhaven. De ingang is smal door de golfbreker die er voor ligt, maar we kunnen er doorheen. Binnen draaien we een rondje in de haven en liggen even te dobberen. Piet kijkt om zich heen en is stil, hij is even alleen met zijn herinneringen. Dan begint hij te vertellen over vroeger, over de boten die hij nog kent van vaste ligplaatshouders, over de brug over de helling die een van de leden heeft gebouwd en hoe het leven als havenmeester was. Eenmaal weer buiten varen we nog even langzaam langs de woonboten en hij weet nog precies wie er wonen.
Dan wordt het tijd om terug te varen richting de Marina. We moeten uiterlijk om 14.45 uur afgemeerd liggen, want de taxi kan ook wel eens vroeger komen. We hebben nog wel even tijd om de kraan bij het NDSM-terrein te bekijken, de kunstenaarsateliers daar en ook de museumhaven met het Veronicaschip. Het Botel is tegenwoordig domicilie van asielzoekers en ze zwaaien ons enthousiast toe vanaf het achterschip. Dan zijn we bij de Marina aangekomen. We moeten nog een half uurtje wachten op de taxi en Piet wordt stiller. Maar als we hem nog een vraag stellen, zit hij meteen weer op zijn praatstoel. Hij is nog niet uitverteld. Dan is de taxi er en is het tijd om afscheid te nemen. Piet en Sonja hebben genoten. De Amsterdammers hebben de stad van vroeger weer gezien.
Vaarwel Piet
Auteur Vaarwens / Marjolein
Reactie van dochter Sonja:
Op donderdag 6 juni 2024 hebben mijn vader Piet van Zwol en ikzelf (dochter Sonja van Zwol) kunnen genieten van een zeer geslaagde dag met stichting Vaarwens in Amsterdam. Door medische omstandigheden kon mijn broer Rob van Zwol helaas niet mee. De taxirit van Amsterdam IJburg naar Amsterdam Marina verliep voorspoedig (we waren zelfs te vroeg). In de haven werd mijn vader direct door Schippersvrouw Marjolein en Bootsvrouw Carla in een rolstoel gezet en de boot in gereden. Aan boord werd koffie/thee met iets lekkers geserveerd en is besproken welke route er gevaren zou worden.Mijn vader wilde graag het oude NDSM terrein zien waar de vroegere scheepsdokken stonden en zo richting “het gat” van Zaandam. Vervolgens weer terug over het Noordzeekanaal richting Amsterdam Centraal Station, Java-eiland en zo richting de Oranjesluizen, kanaal K en de Sixhaven, waar Piet jarenlang havenmeester is geweest en zijn eigen boot lag, weer terug naar Amsterdam Marina. Onderweg werd er een heerlijke broodlunch geserveerd met koffie, thee, fris, melk naar keuze. Op een regenbui na zat het weer ook mee, weinig wind en wolken met een zonnetje, typisch Hollands weer dus. Rond 14.45 uur waren we weer terug in Amsterdam Marina, waar de taxi ons om 15.15 uur ophaalde en naar huis heeft gebracht. Bij thuiskomst viel mijn vader direct op de bank in slaap :-) Al met al een zeer geslaagde en enerverende dag waar mijn vader en ikzelf met plezier op terug kunnen kijken. Nogmaals hartelijk dank voor de organisatie en de uitvoering van deze geweldige dag!
Met dank aan:
Dagschipper Marjolein en boots Carla voor hun inzet.
Stichting Vaarwens voor het plannen van deze vaarwens.
Amsterdam Marina / Jachthaven Groep voor het beschikbaar stellen van de ligplaats.
Jachthaven Naarden voor het faciliteren van ons kantoor.
Brandweer Amsterdam Amstelland - kazerne IJsbrand voor de parkeergelegenheid vrijwilligers.
Hema Amsterdam voor de deels sponsoring van de lunch.
Port of Amsterdam voor de vergunningen.
En alle sponsoren die deze dag gratis mogelijk maakten...
